Χύτας Δ. Γιάννης
              Χειρουργός Ορθοπαιδικός MSc
              

Είναι η πιο συχνή πάθηση των αρθρώσεων στο ανθρώπινο σώμα. Πολλές φορές φέρεται με το όνομα εκφυλιστική αρθρίτιδα. Προσβάλλει όλες τις αρθρώσεις, αλλά συχνότερα εντοπίζεται στο γόνατο, το ισχίο, τις αρθρώσεις των δακτύλων του χεριού και της σπονδυλικής στήλης. Είναι δυνατό να αφορά μία ή πολλές αρθρώσεις. Η συχνότητά της αυξάνεται με τη πάροδο της ηλικίας. Αποτελεί το πιο συχνό παράγοντα αναπηρίας.

Διακρίνεται σε πρωτοπαθή και δευτεροπαθή. Στη πρωτοπαθή, εμφανή αίτια δεν υπάρχουν. Έχουν εξακριβωθεί διαταραχές στα γονίδια που είναι υπεύθυνα για τη δομή και τη λειτουργία του αρθρικού χόνδρου, γι'αυτό παρατηρείται και κληρονομικότητα. Στη δευτεροπαθή προηγούνται άλλες παθήσεις που οδηγούν σε βλάβη του αρθρικού χόνδρου ή του υποχόνδριου οστού. Οι παθήσεις αυτές μπορεί να είναι μεταβολικές (ουρική αρθρίτιδα), λοιμώξεις (σηπτική αρθρίτιδα), αυτοάνοσες (ρευματοειδής αρθρίτιδα), ισχαιμικές (ισχαιμική νέκρωση της μηριαίας κεφαλής). Το τραύμα αποτελεί συχνή αιτία εμφάνισης δευτεροπαθούς οστεοαρθρίτιδας. Ακόμη, αστάθεια μετά από τραυματισμό των συνδέσμων μιας άρθρωσης οδηγεί σε κακή λειτουργία της άρθρωσης και οστεοαρθρίτιδα. Η παχυσαρκία ενοχοποιείται σε σημαντικό βαθμό για την εμφάνιση οστεοαρθρίτιδας στις φορτιζόμενες αρθρώσεις.

Τα κύρια κλινικά χαρακτηριστικά της είναι:

• Πόνος. Ελαφρύς αρχικά, παρατηρείται κυρίως μετά από έντονες δραστηριότητες. Με την εξέλιξη της πάθησης επιδεινώνεται και σε προχωρημένα στάδια μπορεί να εμφανιστεί και κατά την ανάπαυση ή τον ύπνο. Τα αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη φάρμακα τον ηρεμούν στα αρχικά στάδια. Αργότερα όμως, ούτε αυτά βοηθούν.

• Δυσκαμψία. Προοδευτικά επιδεινώνεται και γίνεται πιο επώδυνη. 

• Κριγμός. Είναι ιδιαίτερα εμφανής και αντιληπτός και οφείλεται στη προστριβή των δύο ανώμαλων αρθρικών επιφανειών.

• Ευαισθησία στη πίεση. Είναι έντονη στα σημεία σοβαρής εκφύλισης και πιο εμφανής στις αρθρώσεις που είναι εύκολα ψηλαφητές.

• Οίδημα. Συνήθως είναι διαλείπον. Εμφανίζεται μετά από δραστηριότητες και μειώνεται κατά την ανάπαυση.

• Παραμόρφωση. 

• Μειωμένο εύρος κίνησης.

• Αίσθημα αστάθειας.

Οι απλές ακτινογραφίες είναι αρκετές για τη διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας. Η αντιμετώπισή της μπορεί να είναι συντηρητική και ​χειρουργική. Η συντηρητική συνίσταται σε:

• Φάρμακα: α) Αναλγητικά, β) Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, γ) Τροποποιητικά της νόσου (υαλουρονικό οξύ, θειική χονδροιτίνη, θειική γλυκοζαμίνη, διασερείνη), με συστηματική χορήγηση ή ενδαρθρικές εγχύσεις, δ) ενδαρθρικές εγχύσεις. Ασκούν έντονη αντιφλεγμονώδη δράση τοπικά. Ανακουφίζουν γρήγορα από το πόνο και διατηρούν την ανακούφιση αυτή επί αρκετές εβδομάδες ή μήνες.

• Φυσικοθεραπεία. Βοηθά σημαντικά. Εφαρμόζεται με τη μορφή κινησιοθεραπείας για τη τόνωση των μυών της περιοχής και τη βελτίωση ή τη διατήρηση της κινητικότητας της άρθρωσης. Μπορεί να συμπληρωθεί με διαθερμίες και υπερήχους.

• Περιορισμό δραστηριοτήτων.

• Απώλεια βάρους.

Η χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται σε:​

• Χειρουργικό καθαρισμό της άρθρωσης. Μέσω αρθροσκόπησης ομαλοποιούνται οι αρθρικές επιφάνειες και αφαιρούνται  ελεύθερα οστεοχόνδρινα σώματα και οστεόφυτα.

• Οστεοτομίες για τη διόρθωση παραμορφώσεων. Οι παραμορφώσεις επιταχύνουν την εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας ή μπορεί να αποτελούν και την αιτία της.

• Αρθροδέσεις.  Εφαρμόζονται σπάνια. Καταργούνται τελείως οι κινήσεις της άρθρωσης με σκοπό την εξάλειψη του πόνου. Καταλείπουν όμως, σημαντική αναπηρία.

• Αρθροπλαστικές. Η αντικατάσταση των κατεστραμμένων αρθρώσεων με τεχνητές εφαρμόζεται στα προχωρημένα στάδια της νόσου.